اسرائیل اعلام کرده است که در عملیات جدید برای از بین بردن بازوی مالی حزب‌الله لبنان، تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران، موسسه مالی «القرض الحسن» (AQAH) را هدف گرفته است. شبکه خبری وای‌نت در گزارشی توضیح می‌دهد که چرا اسرائيل از روز یکشنبه به شعبات این موسسه حمله کرده است.
بر اساس این گزارش، موسسه مالی القرض الحسن که فعالیتی مشابه بانک دارد، راهکار حزب‌الله برای دور زدن سیستم بانکی لبنان بوده و با پولشویی و دور زدن تحریم‌ها، در تامین مالی این گروه نقش داشته است.
در این گزارش اشاره می‌شود که اگرچه صندوق القرض الحسن در قالب موسسه‌ای برای اعطای وام به خانواده‌های نیازمند تاسیس شد، درنهایت به یک بانک به تمام معنا تبدیل شد.
ارتش اسرائیل با اعلام اینکه شعبه‌های این بانک را هدف قرار داده، اعلام کرد که قصد داشته است از رسیدن کمک‌های مالی جمهوری اسلامی ایران به حزب‌الله لبنان از طریق این نهاد مالی جلوگیری کند.
پیش از این نیز برخی مقام‌های غربی گفته بودند که القرض الحسن در میان آشفتگی‌های سیاسی و اقتصادی سال‌های اخیر لبنان، فعالیت‌هایش را گسترش داده و به یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های لبنان تبدیل شده است که سپرده‌‌های آن میلیاردها دلار تخمین زده می‌شود.
در این میان، آنچه القرض الحسن را از سایر بانک‌های لبنانی متمایز می‌کند، این است که این موسسه مالی تحت نظارت بانک مرکزی لبنان نیست و حتی مجوز بانکی ندارد. ضمن اینکه چون در دسته‌بندی سازمان‌های غیرانتفاعی قرار می‌گیرد، مالیات هم پرداخت نمی‌کند.
تاسیس در سال ۱۹۸۲
صندوق مالی القرض الحسن که سال ۱۹۸۲ تاسیس شد، مدعی بود ماموریتش اعطای وام به همه شهروندان لبنان، صرف‌نظر از مذهب یا قومیت، برای «افزایش همبستگی اجتماعی» است و شعبات این صندوق در سراسر لبنان گسترش یافته‌اند تا از «اتلاف وقت در سفر» جلوگیری شود.
به گزارش مرکز تحقیقات و آموزش آلما، صندوق القرض الحسن یکی از مهم‌ترین دارایی‌های مالی حزب‌الله است. این نهاد از سال ۲۰۱۶ تحت تحریم است و بیش از ۲۰۰ هزار مشتری دارد.
سال ۲۰۲۱، پس از هک شدن صندوق القرض الحسن، اطلاعات مربوط به حساب مشتریان از جمله حساب اعضای تحریم‌شده حزب‌الله منتشر شد. از دیگر اطلاعات فاش‌شده معاملات این نهاد با سایر موسسات مالی، علی‌رغم تحریم‌های اعمال‌شده بر آن، بود.
بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها مه ۲۰۲۱ در گزارشی، درباره هک این صندوق اطلاعاتی منتشر کرد. بر اساس گزارش این سازمان، یک گروه هکری ناشناس به نام «اسپایدر زد» (SpiderZ) موسسه القرض الحسن را که بازوی مالی گروه حزب‌الله لبنان بود، هک و اسنادی را منتشر کرد که جزئیات عملیات آن را نشان می‌داد.
در فایل‌های هک‌شده اطلاعات حساب نزدیک به ۴۰۰ هزار فرد و نهاد وجود داشت. این اسناد علاوه بر شهروندان لبنانی، درباره مهاجران، اعضای حزب‌الله، موسسات مختلف، سپرده‌گذاران بزرگ، نهادهای ایرانی و بانک‌های لبنانی که به القرض الحسن خدمات ارائه می‌کردند، هم اطلاعاتی افشا کرد.
نحوه فعالیت القرض الحسن
در گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها آمده است که القرض الحسن در قبال دریافت وثیقه‌هایی مانند طلا یا در قبال ضمانت‌های شخص ثالث، وام‌های بدون بهره می‌دهد. مجموع فعالیت کل این انجمن از سال ۱۹۸۳ تا پایان سال ۲۰۱۹، حدود ۳.۵ میلیارد دلار گزارش شده است.
وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در ژوییه ۲۰۰۷ صندوق القرض الحسن را تحریم و اعلام کرد که این نهاد به فعالیت مالی حزب‌الله کمک کرده و به آن‌ها دسترسی به سیستم بانکی بین‌المللی داده است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در سال ۲۰۱۱ علاوه بر این موسسه، شش صرافی لبنانی را نیز تحریم کرد. این تحریم‌ها به آن دلیل بود که حزب‌الله به‌طور سنتی، از صرافی‌ها بهعنوان واسطه‌ای برای انتقال درآمدهای حاصل از فعالیت‌های مختلفش از جمله تجارت مواد مخدر، به سیستم بانکی لبنان استفاده می‌کند تا این وجوه را از طریق سیستم مالی بین‌المللی پولشویی کند. به این ترتیب، حزب‌الله موفق شد به‌رغم تحریم‌ها، در طول این سال‌ها روابطش را با بانک‌های لبنان حفظ کند. در اسناد هک‌شده، اسامی این بانک‌ها هم افشا شده است.
حساب‌های ایرانی
در گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها آمده که اسناد هک‌شده نشان می‌دهد چندین نهاد وابسته به جمهوری اسلامی ایران هم با صندوق القرض الحسن معاملاتی داشته‌اند.
بر اساس این گزارش، شعبه «بنیاد شهید و امور ایثارگران» در لبنان که وزارت خزانه‌داری آن را در سال ۲۰۰۷ تحریم کرد، حساب‌های متعددی در قرض الحسن باز کرده بود. این سازمان کمک‌های مالی جمهوری اسلامی به گروه‌های نیابتی آن در سرتاسر منطقه را، به‌ویژه از طریق شعبه‌اش در لبنان، ارسال می‌کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یکی دیگر از دارندگان حساب در القرض الحسن، شعبه لبنان «کمیته امداد امام خمینی» است. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده این کمیته و مدیر آن، علی حسن زریق را در سال ۲۰۱۰ تحریم کرد.
حساب‌های دیگری نیز وابسته به جمهوری اسلامی ایران در اسناد هک‌شده به چشم می‌خورد. از جمله ماهان ایر و اسکای گیفت.
گزارش منتشرشده نشان می‌دهد در موسسه القرض الحسن به نام دو لبنانی (ایوب و السعیدی) به نمایندگی از ماهان‌ایر حساب ارزی به لیره لبنان و دلار وجود داشته است. شرکت «اسکای گیفت»، نماینده فروش محلی شرکت ماهان ایر که در وب‌سایت هواپیمایی ماهان، دفتر آن را بهعنوان آدرس ماهان در لبنان منتشر شده، نیز حساب‌هایی به نام ایوب و السعیدی در موسسه القرض الحسن داشته است.
دیگر شرکت ایرانی که در القرض الحسن حزب‌الله حساب فعال داشته، هواپیمایی جمهوری اسلامی (ایران‌ایر) است. این حساب‌ها نیز نام دو نفر با نام‌های روحانی و کسرایی فعال بودند. وزارت خزانه‌داری آمریکا ایران‌ایر را نخستین بار سال ۲۰۱۱ تحریم کرد.
دیگر نهاد ایرانی که در لبنان و در موسسه القرض الحسن حساب دارد سازمان هلال‌احمر ایران است.
اسناد منتشرشده همچنین نشان می‌دهند صداوسیمای جمهوری اسلامی و نمایندگان آن نیز در موسسه فوق حساب فعال دارند. بر اساس این اسناد، مقام‌های پرس‌تی‌وی از جمله ناجی جانانی، مدیر سابق بخش اخبار ایران کانال عربی‌زبان العالم، و محمود بجنوردی، مدیرکل کانال‌های خارجی ایران در لبنان، نیز در این خصوص فعال بودند.
همچنین بنا به گزارش منتشرشده علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز با عنوان «ولی‌فقیه» در این موسسه حساب داشته و یک حساب هم به نام «سفارت» وجود دارد که احتمالا متعلق به سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان است.
در موسسه القرض الحسن، در حسابی تحت عنوان «کمک‌های مالی برای کودکان یمن» هم مبالغی سپرده شده که گفته می‌شود برای کمک به حوثی‌ها در یمن است. حسن نصرالله، دبیرکل سابق حزب‌الله، سال ۲۰۱۹ اعلام کرده بود که این گروه دو میلیون دلار برای «برادران در یمن» ارسال کرده است.
بیمارستان هلال‌احمر ایران (بیمارستان شیخ راغب حرب) که مدیر آن نماینده هلال‌احمر ایران در لبنان است و انجمن خیریه «الکوثر» نیز از دیگر موسسات زیر نظر نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی ایران در لبنان‌اند که بر اساس اسناد منتشرشده، در موسسه القرض الحسن حساب داشتند.
از بانک‌های ایرانی، نام شعبه بانک صادرات ایران در لبنان هم در اسناد مرتبط با القرض الحسن آمده بود.
